YAŞAM TABLOLARI

         1- PMF-1931 tablosu hakkında

              Ülkemizde, yargıda ve sosyal güvenlik kurumlarının gelir bağlama işlemlerinde uzun yıllar boyunca  PMF-1931 Fransız yaşam (mortalite) tablosu kullanılmış, yaşam süreleri bu tabloya göre belirlenmiştir. Bu tablonun kullanımı çok eski yıllardan başlamakla birlikte, sonradan 506 sayılı Yasa’nın 22.maddesi uyarınca, İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Hakkında 4772  sayılı Kanuna ek olarak Çalışma Bakanlığı ile Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı tarafından birlikte hazırlanıp 1965 yılında yürürlüğe konulmasıyla yasallık kazandırılmıştır. Bu tablonun eskiliğinden ve ülkemizdeki yaşam sürelerini yansıtmadığından sürekli sözedilmesine karşın, kimse bu konuda bir çalışma yapılması yönünde girişimde bulunmamış; Türkiye İstatistik Kurumu, ilk kuruluş tarihi olan 1926 yılından bu yana geçen seksen yılı aşkın sürede, 1962 yılında DİE adıyla daha çağdaş yöntemlerle  çalışmaya başladıktan sonra, o tarihten bu yana geçen elli yıllık sürede bir yaşam tablosu ortaya koyamamış; bunlar yapılmadığı gibi, kimse de, mademki Fransız tablosunu kullanıyoruz, ne de olsa bizim gibi Akdeniz ülkesidir, yaşam koşulları az çok bize benzer, 1931 tarihlisini bırakalım da  daha yeni olanını kullanalım, dememişlerdir.  

         2- CSO-1980 tablosu hakkında         

              506 sayılı SSK’nun 26.maddesi 1.fıkrasının "...sigortalı veya haksahibi kimselerin işverenden isteyebilecekleri miktarlarla sınırlı olmak üzere" bölümünün, Anayasa Mahkemesi’nin  23.11.2006 gün E.2003/10 K.2006/106 sayılı kararıyla  iptal edilmesinden ve
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’nun 20.05.2006 tarihinde yürürlüğe konulmasından sonra, bizce, Kurum’un kısıtlanan rücu hakkına çözüm arayışları içinde yerleşik uygulamayı alt üst eden ve Kurum’un gelir bağlama işlemlerini karmaşık hale getiren, 2006/11345 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın “Peşin değer hesabı” başlıklı 9.maddesinin (b) bendiyle, daha önce sigorta şirketleri tarafından dayatılan ve ülkemiz koşullarına hiç de uygun olmayan  CSO-1980  Amerikan tablosu kullanılmaya ve çok yüksek miktarda peşin değerler hesaplanmaya başlanmıştır.  

              Böylece Sosyal Güvenlik Kurumu, %5 rant formülleri ile uyumlu PMF-1931 Fransız tablosunu bırakıp, 2006 yılından 2010 yılına kadar (yakınımızda toplum yapıları az çok bize benzeyen Avrupa ülkeleri dururken) okyanus ötelerine gidip sanki ABD’nin elliikinci eyaleti imişiz gibi CSO-1980  Amerikan tablolarını kullanmıştır.

         3- TRH-2010 tablosu hakkında

              Ve nihayet Sosyal Güvenlik Kurumu, iki üniversitenin aktüerya bölümlerinden bir araya getirilmiş oniki gençten oluşan bir kurula TRH-2010 tablosunu hazırlatıp, bunu kullanmaya başlamıştır. Türkiye koşullarına uygun olduğu savıyla uygulamaya konulan TRH-2010 tablosunun hazırlanışına ilişkin raporu okuduğumuzda, bunun hiç de inandırıcı olmadığını saptadık. Nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:

         a)  Raporda, 1927-2000 yılları nüfus sayımı sonuçlarından yararlanıldığı açıklanmıştır ki, bizce bu asla sağlıklı bir veri değildir. Çünkü, Osmanlı’nın çöküş yıllarından süregelen ve 1960’lı yıllara kadar ancak önü alınabilen sıtma, verem, tifo, tifüs, frengi, cüzzam gibi hastalıklar yüzünden pek çok yurttaşımız kırk yaşına varmadan ölüp gitmişlerdir. Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan Sıtmayla Savaş Derneği ve Veremle Savaş Derneği gibi kuruluşların ve Sağlık Bakanlığı’nın yoğun çabalarıyla bu hastalıkların kökü kurutulmuş ve kişilerin yaşam süreleri ancak 1960’lardan sonra artırılabilmiştir.

         b) Raporda, günümüz koşullarına uygun olmayan geçmiş yıllar nüfus sayımı sonuçlarının yanı sıra, ikinci veri olarak sigorta şirketlerinin “hayat sigortaları”ndan yararlanılmıştır ki, ülkemizde varlıklı kişilerin pek azı dışında halkımızın yüzde doksandan fazlası hiçbir zaman hayat sigortası yaptırmadığına göre bu da sağlıklı bir veri değildir.  

         c)  Raporu hazırlayanlar kaynak olarak bir de SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kayıtlarından yararlandıklarını açıklamışlardır ki, çalışanların ve kırsal kesim insanlarının yüzde yetmişinin kayıt dışı olduğu bir ülkede bunlar da sağlıklı veriler değildir. 

         d) Raporda oldukça tuhaf bulduğumuz bir başka bölüm, Hatay’ın 1938 yılında Türkiye’ye katılmasından önce ve sonrasının değerlendirme ölçüsü olarak alınmasıdır. Bunu öyle sanıyoruz ki, ne kadar titiz ve bilimsel çalıştıklarını kanıtlamak amacıyla koymuş olmalıdırlar. Oysa, bunun günümüz yaşam koşullarına bir etkisi olmadığı açıktır.  

         e)  Bütün bu inandırıcı olmayan verilere göre düzenlendiği açıklanan TRH-2010 tablosu, CSO-1980 ve CSO-2001 Amerikan tabloları ile karşılaştırılarak adeta bir teste tabi tutulmuş; ama bize yakın Avrupa ülkelerinin yaşam tablolarından nedense hiç söz edilmemiştir. Karşılaştırma sonuçları da, tablonun inandırıcı olmadığını açıkça göstermektedir.

              Birkaç örnek:

              0-45 yaş arası TRH-2010’da bakiye yaşam süreleri daha uzun, CSO-1980’de kısa.

              50-55 yaşlarında her iki tabloda kadın-erkek bakiye yaşam süreleri eşit.

              60-75 yaş arası erkeklerin her iki tabloda da  bakiye yaşam süreleri eşit

              60-75 yaş arası kadınların bakiye yaşam süreleri CSO-1980’de daha uzun.

              80-90 yaş arası kadın-erkek yaşam süreleri CSO-1980’de uzun, TRH-2010’da kısa.

       Yukardaki tespitlere göre, 1980’li yıllarda 0-45 yaş arası  Amerikadaki yaşam sürelerinin Türkiye’dekinden daha kısa, 45-75 yaş arası her iki ülkede de yaşam süreleri eşit olarak gösterildiğine göre, TRH-2010 tablosunun inandırıcı olmaktan uzak olduğu açıkça görülmektedir.

TRH-2010 ve CSO-1980 KARŞILAŞTIRMASI

 KARŞILAŞTIRMA SONUÇLARI  

AÇIKLAMALAR                                                  

            1)  0-45 yaş arası TRH-2010’da bakiye yaşam süreleri daha uzun, CSO-1980’de kısa.

            2)  50-55 yaşlarında her iki tabloda kadın-erkek bakiye yaşam süreleri eşit.

            3)  60-75 yaş arası erkeklerin her iki tabloda da  bakiye yaşam süreleri eşit

            4)  60-75 yaş arası kadınların bakiye yaşam süreleri CSO-1980’de daha uzun.

            5)  80-90 yaş arası kadın-erkek yaşam süreleri CSO-1980’de uzun, TRH-2010’da kısa.