1974 yılında gerçekleşen Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ardından Kıbrıs Adası, etnik temelli iki ayrı yönetim arasında fiilen bölünmüştür. Kuzeydeki Rum nüfus ile güneydeki Türk nüfusun karşılıklı yer değiştirmesi sonucunda, geride bırakılan taşınmaz malların statüsüne ilişkin iki tarafça kabul edilmiş bir anlaşmanın bulunmaması, bu taşınmazlar bakımından ciddi bir hukuki belirsizliğin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Loizidou davasıyla birlikte kuzeyde kalan Rum taşınmazlarına ilişkin iddiaların AİHM gündemine gelmesi, meseleye uluslararası boyut kazandırmış; bu süreçte Taşınmaz Mal Komisyonu’nun kurulması ise yeni bir hukuki çözüm mekanizmasının oluşmasını sağlamıştır. Günümüzde Taşınmaz Mal Komisyonu, Kıbrıs’ın kuzeyindeki Rum mallarına ilişkin mülkiyet hakkı iddiaları bakımından etkin bir iç hukuk yolu niteliği taşımaktadır.

Bununla birlikte, son dönemde Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından Avrupa Tutuklama Müzekkeresi kurumu kullanılarak, AB sınırları içinde seyahat eden Kıbrıslı Türklerin veya diğer AB vatandaşlarının Kuzey Kıbrıs’taki Rum taşınmazlarını “kanuna aykırı şekilde ele geçirmek” veya “alım satımına aracılık etmek” suçlamasıyla iade edilmesi ya da GKRY sınırları içinde tutuklanmaları ve yargılanmaları uygulaması başlatılmıştır. Bu kovuşturmaların birinde, bu tebliğin sunulduğu tarihten kısa süre önce, iki Macaristan uyruklu emlakçı hakkında mahkûmiyet kararı verilmiştir. Farklı uyruklardan kişilere açılan bu davalar, öncelikle Kuzey Kıbrıs’taki taşınmaz alım satım işlemlerinin hukuki güvenliği açısından belirsizlik oluşturma amacı taşıdığı izlenimini vermektedir.

KKTC’nin egemenlik alanı ve dolayısıyla yargılama yetkisi içinde meydana gelen hukuki işlemlerin, fiili kontrolü bulunmayan başka bir devletin yargı yetkisi içinde değerlendirilmesi ise yeni bir sorunu gündeme getirmektedir. Uluslararası hukukta tanınmayan devletlerin statüsüne ilişkin belirsizlikler bulunmakla birlikte, AİHM bugüne kadarki kararlarında KKTC aleyhine oldukça net ve katı bir tutum ortaya koymuştur. Ancak GKRY’nin Kuzey Kıbrıs’taki Rum mallarının alım satımına yönelik son stratejisi, hem ilgili AİHM içtihatları hem de genel uluslararası hukuk ilkeleri açısından ciddi çelişkiler barındırmaktadır.

Bu sunumda, başta Ilaşcu and Others v. Moldova and Russia kararı olmak üzere, konuyla bağlantılı AİHM içtihatları çerçevesinde mesele değerlendirilecek; egemenlik, mülkiyet hakkı, fiilî kontrol ve uluslararası sorumluluk kavramlarının Kıbrıs bağlamında nasıl yorumlandığı tartışılacaktır.