Teknolojideki gelişim ve değişimlerden hukukun etkilenmemesi mümkün değildir. Hukuki metinler ağırlıklı olarak yazıyı esas alsalar da, yazı dilini daha anlaşılır kılmak adına, yazımın yanında simge, şema, çizelge veya video gibi çeşitli görselleştirme araçlarının kullanılması yoluna başvurulduğu görülmektedir. Görselleştirmede kullanılan araçların sahip olduğu işlevler, önümüzdeki yıllarda bu araçlara gerek araştırma gerekse hukuk uygulamalarında giderek daha fazla başvurulacağını göstermektedir^[1].

Hukuk tasarımı kavramı temelde hukuki iletişimi güçlendirmeyi hedefleyen insan odaklı disiplinler arası bir yaklaşımı ifade etmektedir^[2].

Görselleştirme, hukuki metinlerin çok daha kolay anlaşılmasına hizmet etmekte ve hukuk tasarımının önemli bir unsurunu oluşturmaktadır. Aslında görselleştirme ilk etkilerini Babil döneminden itibaren hissettirmeye başlamıştır. Bu dönemden itibaren kültür ve eğitim farklılıklarının aşılmasında görsel iletişim olarak ifade edebileceğimiz resim ve işaretlerden sıklıkla yararlanıldığı görülmektedir^[3].

Hukuki metinler tarihsel süreç içinde sadece hukukçuların anlayabileceği metinler haline dönüşmüştür. Hukuki metinlerin uzun ve anlaşılmaz olmaları hukukçu olmayan kullanıcıları bu metinlerden uzaklaştırmıştır. Sözleşme metinlerinin de zaman içinde hacimlerinin genişlemesi ve karmaşıklaşması sözleşmenin taraflarınca okunamaz hale gelmesi sonucunu doğurmuştur. Zira çoğu kullanıcı imzaladıkları sözleşmelerle adeta “kör rıza” vermektedir. Ne yazık ki sözleşme tarafını bir hukukçunun oluşturması halinde dahi, bu sonucun çok da değişmediğini söylemek mümkündür.

Hukuk tasarımında görselleştirme ön planda olmakla birlikte hukuk tasarımının yalnızca görselleştirmeden ibaret olmadığının altı çizilmelidir. Hukuk tasarımı kavramı görselleştirmenin ötesinde bir anlama sahiptir. Kavram hukuki muhakeme anlayışı ile tasarım düşüncesini birleştirmeyi amaçladığından, geniş anlamda hukuki amaçlar doğrultusunda görselleştirme dışındaki tasarım yöntemleri ve araçların kullanılmasını da içermektedir^[4]. Özellikle görme engelli bireylerin adli süreçlerde yaşadıkları sorunlara çözüm olabilecek öneriler sunma noktasında da hukuk tasarımı, kullanıcılara çok önemli olanaklar sunmaktadır.

En basit haliyle koyu renkli başlıkların kullanılması, aralarda uzun ve karmaşık metinlerin özetlerine yer verilmesi, tablolar veya şemalara yer verilmesi gibi kullanılan görselleştirme araçları, kullanıcıların kelimelerin aktaramayacağı bütünsel bir yaklaşım geliştirmelerine fırsat tanımaktadır. Görselleştirmede kullanılan araçların bazılarının herhangi bir tasarım eğitimi ya da deneyimi dahi olmaksızın kullanılması mümkün iken; bazılarının hazırlanabilmesi için profesyonel anlamda bu alanda çalışan deneyim sahibi tasarımcılardan destek alınması şarttır^[5]. Sadece okunabilirliği kolaylaştırmanın yanında birden fazla kullanıcının ihtiyaçlarına da hizmet eden biraz daha karmaşık diyebileceğimiz bir görselleştirme aracı da katmanlamadır. Bu bağlamda farklı öğrenme tarzlarına hitap eden grafik simgeler, kelimeler, sesler veya şekiller gibi farklı biçimlerden yararlanılabilir^[6]. Bilgiyi birden fazla kullanıcı grubu için daha işlevsel ve erişebilir hale getirmek için kullanılan diğer araçlara kulvarlar, akış şemaları ve zaman çizelgeleri de örnek olarak verilebilir^[7]. Hukuk tasarımında kullanılabilecek farklı araçlar sayesinde hukuki metinlerin kullanıcıların ihtiyaçlarına göre uyarlanması, hukuki iletişimin güçlendirilmesi ve kullanıcı deneyimlerinin geliştirilmesi mümkün olabilecektir. Bazı hukuki metinlerde daha az kelime kullanımı ve daha güçlü tasarım araçlarının kullanımı mümkün iken, bazı hukuki metinler kelimelerin baskın olması ihtiyacını ortaya çıkarabilecektir. Ancak en uygun kelimelerle ve en uygun tasarım araçlarıyla yapılacak bir hukuk tasarımı kendisinden beklenen faydayı sağlayabilecektir^[8].

Özetle, kullanıcı odaklı tasarım (user - centered design)^[9] düşüncesine dayanan hukuk tasarımı aslında disiplinlerarası bir çalışmayı gerektirmektedir. Bu anlayışta genel olarak tasarımcı, kullanıcının ihtiyaçlarını anlamak için objektifliğini kaybetmeden kullanıcı ile belirli düzeyde empati geliştirmektedir. Hukuki problemlerin çözümünde tasarım odaklı düşünmenin (design thinking) nasıl mümkün olabileceği sorgulanabilir. Tasarımcıların, tasarım sürecine (design process) başladıklarında ellerinde net bir amaç olmadığı ya da çözüm bulmaya çalıştıkları sorunun tanımının olmadığı; çeşitli çözümleri denedikleri, çok sayıda yineleme yaptıkları ve sonrasında çözüm geliştirdikleri ifade edilmektedir. Bu kapsamda sorunun çözümüne dair bilinenler zaman içinde değişebilmektedir^[10]. Tasarımcıların bu çalışma şekilleri hukukçuların eğitimini aldıkları ve hukuk mesleği içinde kullandıkları analitik düşünme becerileri ile çelişiyor gibi görünebilir. Oysa hukuk alanında yapılan çalışmalar her zaman analitik problem çözme ile sınırlı olmayabilir. Bir avukatın müvekkiline danışmanlık hizmeti sunarken farklı çözüm yollarını ayrıntılı planlaması, değişik çözüm yolları veya potansiyel senaryolar üzerinde çalışması da tasarımcıların kullandıkları yöntemlerle benzeşmektedir^[11]. Yapılan disiplinlerarası çalışmalar sayesinde tasarım odaklı düşünme biçimi ile birleşen hukuki muhakeme tarzı sayesinde yenilikçi çözüm önerileri geliştirilebilir.

Hukuk tasarımının özelliklerine literatürde yer verilmekle birlikte, kavram üzerinde uzlaşılan genel bir tanım bulunmamaktadır. Bununla birlikte, hukuk tasarımının en yalın hali ile hukuki metinleri daha anlaşılır kılmayı hedefleyen bir tasarım yöntemi olduğu söylenebilir^[12].